Hemen duzue urian aurki dezakegun lorategi bertikaletako bat, Artxandako Funikularreko plazakoa.

Horma edo horma bertikal ere deitzen zaie, eta onura ugari eskaintzen dituzte maila ekonomiko, ekologiko eta sozialean. Besteak beste, biodibertsitatea handitzen laguntzen dute, eta CO2a eta aireko partikula kutsatzaileak xurgatzen dituzte. Eta, gainera, hirien estetika edertzen dute. Hauek dira lorategi bertikalek dakartzaten onurak:

• Airea arazten dute: landareek, oro har, aireko partikulak iragazten dituzte eta CO2a (berotegi-efektuko gas problematikoenetako bat) oxigeno bihurtzen dute.
• Giro-tenperatura jaisten dute: landareek eguzki-argia xurgatzen dute, eta horrek giro hotz eta atseginagoa sortzen laguntzen du. Lorategi bertikal batek ere eragin positiboa du hiriko bero-uhartearen efektuan.
• Biodibertsitatea handitzen du: lorategi bertikal bateko landareek biodibertsitatea areagotzen dute, hegaztien, intsektuen eta abarren habitata sustatzen dute, bereziki asfaltoz eta hormigoiz egindako hiriguneetan.
• Ur-erreserba dira: lorategietako landareek euri-ura xurgatzen dute landareen eta substratuaren bidez, eta ur-erreserba gisa jarduten dute. Horren ondorioz, euri-ura estolderia-sistemara isurtzea atzeratzen da, euri-ura arazten du eta landareen hostoen bidez lurruntzen da.
• Ongizate-sentsazioa areagotzen dute: ingurune berdean bizitzeak erlaxazio-sentsazioa ematen du eta estresa murrizten du.