Europako ingurumenaren egoera ez da ideala, eta mehatxu larriei aurre egiten jarraitzen du, batez ere biodibertsitatearen galeragatik, ekosistemen degradazioarengatik eta klima-aldaketaren inpaktu gero eta handiagoengatik, Europako Ingurumen Agentziak (AEMA) argitaratutako “Europe′s environment 2025 – Main report” txosten berriaren arabera.

Europar Batasunak aurrerapen esanguratsuak lortu ditu berotegi-efektuko gasen (BEG) murrizketan, airearen kalitatearen hobekuntzan eta energia berriztagarrien sustapenean. Halere, joera orokorrek erakusten dute Europa ez dagoela bide egokian 2030erako helburu gehienak betetzeko ingurumenaren arloan, batez ere biodibertsitateari eta klima-egokitzapenari dagokienez.

Txostenaren mezu argienetako bat da biodibertsitatea murrizten ari dela Europa osoan.  Habitat babestuen % 80 baino gehiago egoera txarrean edo eskasean daude, eta lurzoruen % 60 eta % 70 artean degradatuta daude. Lehorreko, itsasoko eta ur gezatako ekosistemek etengabeko presioak jasaten dituzte, ekoizpen- eta kontsumo-eredu jasanezinen ondorioz, bereziki elikadura-sistemaren, nekazaritza intentsiboaren, lurzoruaren erabileraren eta baliabide naturalen gehiegizko ustiapenaren ondorioz.  Azken urteotan eremu babestuen azalera handitu bada ere, AEMAk ohartarazi du ekosistemak paperaren gainean babestea ez dela nahikoa, ez baldin badira eraginkortasunez kudeatzen eta modu aktiboan lehengoratzen. Gainera, narriadura horrek, naturari eragiteaz gain, arriskuan jartzen ditu funtsezko zerbitzuak, hala nola polinizazioa, lurzoruaren emankortasuna, ur-hornidura edo uholdeen aurkako babesa.

Txostenak azpimarratzen du, halaber, Europa dela gaur egun bizkorren berotzen ari den kontinentea.  Ondorioak dagoeneko nabaritu daitezke: bero-bolada biziagoak, lehorte luzeak, baso-suteak, euri-jasak eta uholde gero eta ohikoagoak. 1980tik, muturreko fenomeno meteorologikoek 240.000 heriotza baino gehiago eragin dituzte Europar Batasunean, eta 730.000 milioi eurotik gorako galera ekonomikoak.   Klima-aldaketaren ondorioak arintzeko ahaleginak egiten diren arren, klima-aldaketara egokitzeko prozesua erritmo eskasean doa eta arriskuak, aldiz, azkar ari dira larritzen.

Txostenak aitortzen du Europar Batasuna munduko liderra dela klima-ekintzan.  1990etik, berotegi-efektuko gasen emisioak nabarmen murriztu dira, eta energia berriztagarrien kuota bikoiztu egin da 2005etik. Airearen kalitatean eta zenbait kutsatzaileren murrizketan ere hobekuntza nabarmenak lortu dira. Hala ere, aurrerapen horiek ez dira nahikoak ekosistemen narriadura, uraren gaineko presioa eta ekonomia zirkular bateranzko aurrerapen motela konpentsatzeko.  Gaur egun, Europan erabiltzen diren materialen % 12 baino ez dira berrerabiltzen; horrek erakusten du gure eredu ekonomikoa lineala dela gehienbat.

Estres hidrikoak Europako lurraldearen eta populazioaren herenari eragiten dio dagoeneko.  Lur gaineko uren % 37k soilik du egoera ekologiko ona, eta horrek arriskuan jartzen ditu uraren segurtasuna, nekazaritza, energiaren ekoizpena eta uretako ekosistemen osasuna. Txostenak nabarmentzen du, gainera, Europako ekonomia naturaren mende dagoela, oso modu kritikoan: enpresen eta banku-maileguen % 75, gutxi gorabehera, zerbitzu ekosistemikoen mende daude, zuzenean edo zeharka.  Ingurumen-degradazioak, beraz, lehen mailako arrisku ekonomiko eta finantzarioa dakar.

Europako testuinguruan, Espainia trantsizio ekologikoaren buru izateko potentzial handiko herrialdea da: baliabide berriztagarri ugari ditu, teknologia- eta industria-gaitasun handia du, eta energia-efizientziako eta klima-aldaketara egokitzeko politikak dauzka. Txostenak aitortzen du aurrerapenak egon direla energia berriztagarrietan, ekonomia zirkularrean eta klima-erresilientzian, baina adierazten du oraindik bide luzea dagoela egiteko, bereziki biodibertsitatearen babesean, kutsaduraren murrizketan, eta uraren eta lurraldearen kudeaketa jasangarrian.

Txostenaren ondorioa argia da: klima- eta ingurumen-ekintza atzeratzeak kostu sozialak, ekonomikoak eta humanoak handituko ditu.  Europako Ingurumen Agentziak Europako Itun Berdearen testuinguruan adostutako politikak irmotasunez aplikatzeko eta energia-, mugikortasun-, elikadura- eta industria-sistemen eraldaketa bizkortzeko eskatu du. Natura babestea ez da gastu bat egitea, baizik eta erresilientzian, lehiakortasunean eta ongizatean inbertitzea.